Son zamanlarda sosyal medyadaki videoların popülerleşmesi ile beraber “Borsada Zekat Nasıl Hesaplanır?” konusu oldukça popüler bir hale gelmiştir. Borsa, piyasasının değişmesi, alınan satılan kıymetler, yabancı para birimleri, vadeli olan işlemler, ve opsiyon sözleşmelerinin halka (kamuya) açık olarak satılan ya da satın alınan ülkemizde ve tüm Dünyada oldukça bilinen ve kullanılan ve caiz kabul edilen organize bir piyasa türüdür.
Zekat Nedir?
İslam dinini kabul edenlerin uyması gereken beş şarttan bir tanesi olan zekat, terim anlamıyla kullanım dilinde ‘asıl ihtiyaçlar’ dışında yaşamak için yeterli miktarda mal ve varlığa sahip olan ve bu sebeple de refah seviyesinde yaşayan ve zengin sayılan Müslüman kişilerin, bu mal ve varlığı üzerinden bir tam sene geçmiş olduğunda İslami sorumluluk (farz) gereğince ‘karşılıksız yardım’ olarak vermesi gereken miktarın adıdır.
Borsadan Zekat Verilir Mi?
Borsada yatırım yaparak para kazanan ve mal varlık sahibi olan Müslüman kişiler de alınan satılan hisse senetlerine, dövize, petrol maden fonlarına, doğalgaza, değerli madenlere vs. sahip oldukları toplam pozitif maddi değerler nisap miktarına (refah içinde yaşam sürdürmek için yeterli mal varlık) sahip olması ve üzerinden bir tam sene geçmiş olması hâlinde İslam dininde zekatın farz kılındığı miktar olarak kabul gören oranında zekâtını vermesi gereklilik gösterir.
Borsada Zekat Nasıl Hesaplanır?
İslam dinine mensup kişilerin her sektörde olduğu gibi borsa sektöründe de zekat verme oranı kırkta bir yani % 2,5’tir. Altın ve gümüş gibi değerli madenlerden üretilen ziynet eşyaları, zekat verebilmek için geçerli diğer şartları da taşıdığı zaman Hanefi mezhebine göre zekata tabi tutulur.
İslam’ın Hanefiliğin yanında diğer mezheplerinden olan Şafii, Maliki ve Hanbeli bilginlerine göre de, kadının normal olarak takıp kullandığı takı (ziynet) malzemeleri, asli ihtiyacı olarak kabul edildiğinden bunlardan zekat gerekmez.
Yani Hanefiler; Şafii, Maliki ve Hanbeliler ile kıyaslandığı zaman zekat vermeye daha meyilli bir yaklaşımda bulundukları görülür. Ancak hangisine uyacağınız bütünüyle zekat verecek olan kişinin özgür iradesi ve vicdanına kalmıştır.
Günümüzde bütün dünyadaki refah seviyesini altında yaşayan ve zekat verilmesine ihtiyacı olan Müslümanları düşündüğümüzde ise onların lehine (iyiliğine) olması için Hanefi Mezhebinin görüşünün göre zekat verilmesi daha uygun olacaktır.
Borsa’nın Farkı
Her sektörde kazanılan ve biriktirilen maddi pozitif değerle oluşturulan mal varlık gibi borsa sektöründen oluşturulan mal varlıkla da zekat verilmelidir. Ancak işin ilginç tarafı şudur ki İslam dininde zekat verilecek mal varlığın bir tam sene boyunca kasada durması yani o mal varlığa bir senedir sahip oluyor olmamız gerekmektedir.
Borsa sektöründeki kişiler için on iki ay boyunca sahip olunan miktarı doğru tahmin etmek neredeyse imkansız gibi görünüyor. Bu sebep ile mal varlığını borsa sektörü vasıtası ile elde etmiş olan Müslümanların zekat verme görevini yaptıkları zaman diğer sektördeki kişilere nazaran daha dikkatli hesap yapmaları gerekmektedir.
